Η κλίμακα Μποφόρ (Beaufort)

Διοικητής του ανεφοδιαστικού πλοίου Woolwich, ο Λόρδος Francis Beaufort (Μποφόρ) επινόησε ένα πίνακα που προσδιόριζε τις συνθήκες ναυσιπλοΐας, προσφέροντας μεγαλύτερη συντομία και ακρίβεια στη σύνταξη του ημερολογίου του πλοίου.

Αυτός ο πίνακας υιοθετήθηκε από το βρετανικό ναυτικό το 1848 υποδεικνύοντας μία σχέση δύναμης/ταχύτητας του ανέμου και δίνοντας έναν ορισμό της κατάστασης της θάλασσας και περιγραφές των μετεωρολογικών συνθηκών.

Τελικά, το 1874 η Διεθνής Μετεωρολογική Επιτροπή αποφάσισε τη διεθνή χρήση της.

Στην μετεωρολογία την ταχύτητα του ανέμου τη μετράμε σε m/s, σε km/h ή σε κόμβους (knots). Το 1806 ο Ιρλανδός Ναύαρχος Φράνσις Μποφόρ (Francis Beaufort) επινόησε μία κλίμακα για να μπορεί να περιγραφεί με ευκολία η ταχύτητα του ανέμου μεταξύ των ναυτικών και του απλού κόσμου. Η κλίμακα έχει 13 βαθμίδες από 0 έως 12 φτάνοντας μέχρι τα 117 km/h και ύψος κύματος μεγαλύτερο από 14 μέτρα. Πάνω από τα 117 km/h οι άνεμοι είναι επιπέδου τυφώνα και συνήθως χαρακτηρίζονται ώς θύελλα.

Η κατανομή της κλίμακας Μποφόρ

Το 1906, με την έλευση της ατμοκίνησης, τροποποιήθηκε έτσι ώστε να περιγράφει τα αποτελέσματα του ανέμου στην επιφάνεια της θάλασσας και όχι στα πανιά. Στη συνέχεια, το 1923, ο Τζορτζ Σίμπσον, τότε διευθυντής της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, πρόσθεσε στην κλίμακα την περιγραφή των αποτελεσμάτων του ανέμου στην ξηρά και συσχέτισε τους βαθμούς της κλίμακας με την ταχύτητα του ανέμου (δείτε τον πίνακα παρακάτω).

Αργότερα, το 1946 η κλίμακα επεκτάθηκε έως τον 17-ο βαθμό, κυρίως για να συμπεριλάβει και ορισμένους τροπικούς τυφώνες, πλην όμως το 1970 επανήλθε στο μέγιστο όριο των 12 Μποφόρ. Η δεκαεπταβάθμια παραλλαγή της κλίμακας σήμερα χρησιμοποιείται μόνο στην Κίνα και την Ταϊβάν για να περιγράφει τέτοιου είδους φαινόμενα. Στις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου συνήθως προτιμάται η Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον, της οποίας το 1 αντιστοιχεί στο 12 της κλίμακας Μποφόρ, χωρίς να υπάρχει άλλη αναλογία στα μεγαλύτερα μεγέθη.

Η δύναμη μετριέται στην κλίμακα Μποφόρ που κυμαίνεται από 0 (ταχύτητα ανέμου 0-1χλμ/ώρα) εώς 12 (ταχύτητα ανέμου πάνω από 118χλμ/ώρα).

Το απαγορευτικό απόπλου στην Ελλάδα

Τα ξημερώματα της 8ης Δεκεμβρίου του 1966 το Επιβατηγό-Οχηματαγωγό πλοίο “Ηράκλειον” ιδιοκτησίας των αδελφών Τυλπάδου, καθώς ταξίδευε από την Κρήτη προς τον Πειραιά εν μέσω κακοκαιρίας, μπάζει νερά και βυθίζεται παρασύροντας στον βυθό τουλάχιστον 241 άτομα ενώ σώθηκαν μόλις 47. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν έγινε ποτέ γνωστός γιατί εκείνη την εποχή τα εισιτήρια κόβονταν μέσα στο πλοίο και δεν υπήρχε ακριβής καταγραφή. Η ΕΜΥ είχε προβλέψει ανέμους 8-9 μποφόρ με ενίσχυση μέσα στη νύχτα στα 11. Παρ’ όλα αυτά, το πλοίο αναχώρησε κανονικά από το λιμάνι της Σούδας πέφτοντας πάνω στην κακοκαιρία που αποδείχθηκε μοιραία. Εκείνη την περίοδο ο ανταγωνισμός μεταξύ των πλοιοκτητών ήταν πολύ μεγάλος και τα καράβια ταξίδευαν χωρίς τις απαραίτητες διαπιστεύσεις από το υπουργείο.

Μετά από αυτό το τραγικό συμβάν, θεσπίστηκε στην Ελλάδα το απαγορευτικό απόπλου λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Επιβάλλεται από το λιμενικό στα επιβατηγά και οχηματαγωγά πλοία υπό ελληνικής σημαίας, όταν υπάρχει πρόγνωση για ανέμους 9 μποφόρ και πάνω. Τα πλοία με ξένη σημαία μπορούν να ταξιδεύουν με οποιονδήποτε καιρό μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται η εικόνα του κυματισμού της θάλασσας, ανάλογα με την ένταση σε Μποφόρ.