Το φαινόμενο La Niña πρόκειται ουσιαστικά για την ψυχρή φάση του τροπικού Ειρηνικού Ωκεανού που προκαλείται από μια ισχυρή και μεγάλης κλίμακας ωκεάνια ταλάντωση που ονομάζεται ENSO και η οποία διατηρείται τουλάχιστον για 6 μήνες.
Το ENSO είναι η λεγόμενη “Νότια Ταλάντωση του Ελ Νίνιο” (El Niño Southern Oscillation). Πρόκειται ουσιαστικά για μια περιοχή του τροπικού Ειρηνικού Ωκεανού, όπου παρατηρούνται εναλλαγές κάθε μερικά χρόνια, λόγω των διακυμάνσεων στις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας στην ισημερινή ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια εναλλαγή κατά διαστήματα μεταξύ θερμών και ψυχρών φάσεων. Οι αληγείς άνεμοι (άνεμοι που περιβάλλουν τη Γη κοντά στον Ισημερινό) είναι ο παράγοντας ώστε να ξεκινήσει ή να σταματήσει μια φάση, καθώς επηρεάζουν τη ροή των ωκεάνιων ρευμάτων, αναμειγνύοντας παράλληλα τα θερμά ή ψυχρά ύδατα της επιφάνειας του ωκεανού.
Στην παρακάτω εικόνα του Εθνικού Κέντρου Ωκεανών και Ατμοσφαιρας (NOAA), μπορούμε να δούμε μια τυπική κυκλοφορία της ροής των ανέμων κατά τη διάρκεια που επικρατεί η αρνητική φάση La Niña, διαπιστώνοντας ότι η ροή των ανέμων στον ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό δημιουργεί ξηρές και σταθερές συνθήκες, ενώ η ροή και η διεύθυνση των ανέμων στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό γίνονται η αιτία ώστε να εκδηλώνονται ισχυρές βροχές και καταιγίδες.
Αυτή η αλληλεπίδραση που συμβαίνει μεταξύ ωκεανού και ατμόσφαιρας με την ταυτόχρονη επιρροή του ENSO στις τροπικές περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού τόσο στις βροχοπτώσεις όσο και στην ατμοσφαιρική πίεση, επηρεάζουν σημαντικά τον καιρό σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνήθως, ανάλογα με τη φάση που επικρατεί (θερμή ή ψυχρή), παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη διάταξη της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας, καθώς η κάθε φάση ENSO, έχει μια μοναδική επιρροή στον καιρό τόσο στις τροπικές περιοχές, όσο και παγκοσμίως έστω κι αν αυτό συμβαίνει με κάποια καθυστέρηση.
Η θερμή και η ψυχρή φάση λοιπόν αναπτύσσεται γύρω στα τέλη του καλοκαιριού έως τα τέλη του φθινοπώρου και μπορεί να έχει διάρκεια από λίγους μήνες έως σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμα και δύο χρόνια, με την ψυχρή φάση να ονομάζεται La Niña και τη θερμή φάση El Niño, οι οποίες καθορίζονται ανάλογα με τις ανωμαλίες της θερμοκρασίας (θερμότερες/ψυχρότερες) στις περιοχές 3 και 4 που απεικονίζονται στην παρακάτω εικόνα.
Πως επηρεάζει η φάση El Nina την Ευρώπη;
Η ψυχρή φάση La Nina συνήθως ευνοεί την ανάπτυξη υψηλών πιέσεων (αντικυκλώνα) πάνω από την κεντρική Ευρώπη και την έντονη δραστηριότητα στη Μεσόγειο κατά τους χειμερινούς μήνες. Πρακτικά λοιπόν, η κεντρική και βόρεια Ευρώπη βιώνει έναν χειμώνα με λιγότερες βροχές και χιονοπτώσεις από το κανονικό ενώ λόγω των υψηλών πιέσεων οι επιφανειακές θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες από το μέσο όρο. Αντίθετα, οι υφέσεις κινούνται με κατεύθυνση προς τη Μεσόγειο και παράλληλα δημιουργούνται νέες πάνω από τα νερά της κλειστής λεκάνης, προκαλώντας πλούσιες βροχές στα παραμεσόγειες χώρες. Μάλιστα κατά τη φάση La Nina φαίνεται να ευνοείται και η Ελλάδα, με συχνά επεισόδια κακοκαιρίας και πλούσιες χιονοπτώσεις στα ορεινά της χώρας.
