Πόσες φορές έχει τύχει σε κάποιον να διαβάσει μια πρόγνωση καιρού μέσα στην οποία να έχουν συμπεριληφθεί δυσνόητοι όροι που χρησιμοποιούνται στην επιστήμη της μετεωρολογίας και που έχουν σαν αποτέλεσμα να γίνονται η αιτία ο απλός αναγνώστης να μην μπορεί να βγάλει ένα ασφαλές συμπέρασμα του τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά. Πάμε να δούμε λοιπον όσο πιο απλά γίνεται τι σημαίνουν κάποιοι απ’ αυτούς τους όρους που συχνά χρησιμοποιούνται από ερασιτέχνες και επαγγελματίες μετεωρολόγους.
1. Αδιαβατική μεταβολή της θερμοκρασίας του αέρα : Είναι οι κατακόρυφες κινήσεις του αέρα που δημιουργούν μεταβολές στη θερμοκρασία του. Έχουμε την αδιαβατική ψύξη όπου ανερχόμενος ψύχεται γιατί διαστέλλεται και την αδιαβατική θέρμανση όπου σε αυτή την περίπτωση ο αέρας κατέρχεται και θερμαίνεται γιατί συμπιέζεται.
2. Αεροχείμαρρος : Πρόκειται για ένα δυνατό και στενό ρεύμα ανέμου που υφίσταται στα ανώτερα στρώματα της τροπόσφαιρας κοντά στην τροπόπαυση ( η γραμμή ζώνης που διαχωρίζει την τροπόσφαιρα από την στρατόσφαιρα ). Συνήθως αναπτύσεται όταν μεταξύ των θερμών και ψυχρών αέριων μαζών αέρα της ατμόσφαιρας υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις θερμοκρασίες πάνω από μια σχετικά μικρή οριζόντια απόσταση. Έχει παρατηρηθεί ότι είναι η αιτία σχηματισμού ανεμοστρόβιλων, όταν τα ανοδικά ρεύματα μιας καταιγίδας ανέλθουν σε μεγάλα ύψη, συναντώντας αεροχειμάρρους που θα τα αναγκάσουν να περιστρέφονται βιαίως με αποτέλεσμα η δίνη αυτή αν καταφέρει να φτάσει στο έδαφος, να γεννηθεί ένας ανεμοστρόβιλος ή ένας υδροστρόβιλος.
3. Αληγείς άνεμοι : Είναι οι άνεμοι που πνέουν από τις τροπικές ζώνες υψηλής πίεσης προς τις ισημερινές περιοχές χαμηλής πίεσης. Είναι η αιτία της γένεσης του φαινομένου La Niña.
4. Αναστροφή θερμοκρασίας : Αυτό συμβαίνει συνήθως τις κρύες νύχτες όπου έχουμε απουσία νεφών και ήπιας έντασης άνεμο. Στην περίπτωση αυτή το έδαφος ακτινοβολεί και ψύχεται πολύ περισσότερο σε σχέση με τον υπερκείμενο αέρα. Έτσι ο αέρας που είναι σε επαφή με το έδαφος γίνεται πιο κρύος, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία να αυξάνεται με το ύψος. Η περιορισμένη ορατότητα που δημιουργείται εξαιτίας της ομίχλης είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που προκαλεί η αναστροφή θερμοκρασίας, όπως και τα χαμηλά σύννεφα που έχουμε συναντήσει αρκετές φορές στη διάρκεια ενός ταξιδιού.
5. Αντικυκλώνας : Είναι ένα μεγάλο σε έκταση και κλίμακα σύστημα υψηλών πιέσεων του αέρα, που γίνεται η αιτία να επικρατούν καλές καιρικές συνθήκες με ηλιοφάνεια και με απουσία φαινομένων.
6. Γραμμή θύελλας : Πρόκειται ουσιαστικά για μια εκτεταμένη γραμμή η οποία μεταφέρει έντονα φαινόμενα, όπως καταιγίδες, θυελλώδεις ανέμους, μεγάλο όγκο νερού, έντονη κεραυνική δραστηριότητα.
7. Δρόσος : Ίσως αρκετές φορές να έχουμε γίνει μάρτυρες αυτών των στάσιμων σταγόνων νερού που βλέπουμε στα φύλλα των λουλουδιών ή σε αντικείμενα του εδάφους. Όταν λοιπόν η θερμοκρασία του αέρα βρεθεί κάτω του λεγόμενου σημείου δρόσου και παράλληλα επικρατεί άπνοια κι αίθρια νύχτα, το πρωί εμφανίζονται αυτές οι δροσοσταλίδες.
8. Θερμοβαθμίδα : Είναι η ελάττωση της θερμοκρασίας με το ύψος όπου στις μέσες ατμοσφαιρικές συνθήκες έχουμε 0,6 βαθμούς κελσίου ελάττωση σε κάθε 100 μέτρα άνοδο. Είναι ένας από τους παράγοντες του σχηματισμού βαρομετρικών χαμηλών αλλά και το αντίστροφο, όταν έχουμε βαρομετρικό υψηλό.
9. Καταβατικοί άνεμοι : Πρόκειται για τους λεγόμενους θερμούς και ξηρούς ανέμους που επικρατούν στις υπήνεμες πλαγιές των βουνών και γίνονται η αιτία να έχουμε απότομα καθοδικά ρεύματα σε κάποιες περιοχές.
10. Λαίλαπα : Ισχυρός άνεμος που δημιουργείται αιφνίδια και διαρκεί κάποια λεπτά.
11. Συνεσφιγμένο μέτωπο : Είναι ένα από τα μέτωπα που πολλές φορές γίνεται η αιτία να έχουμε εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων. Εδώ ουσιαστικά ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ο εξής : όταν το ψυχρό μέτωπο καταφέρει να φθάσει το θερμό μέτωπο, ο κοινός θερμός αέρας εκτοπίζεται προς τα επάνω και παρότι οι δύο μάζες αυτές ανήκουν στον ίδιο τύπο, διαφέρουν στις ιδιότητες, με αποτέλεσμα ένα τρίτο μέτωπο να σχηματίζεται μεταξύ αυτών. Συνήθως η σύσφιγξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα να σχηματιστούν έντονα καιρικά φαινόμενα ανάλογα με την κατάληξη που θα έχει το μέτωπο. Δηλ αν θα έχει θερμή σύσφιγξη (ο προπορευόμενος ψυχρός αέρας του θερμού μετώπου να είναι ψυχρότερος από τον αντίστοιχο του ψυχρού μετώπου ) ή ψυχρή σύσφιγξη ( το αντίστροφο ).
12. Υδατώδη κατακρημνίσματα : Οι αόρατοι υδρατμοί που παίρνουν στην πορεία ορατή μορφή νερού, χιονιού, χαλαζιού ή όταν έχουμε να κάνουμε με την πάχνη που συμβαίνει εξαιτίας της συμπύκνωσης των υδρατμών επί του εδάφους.
13. Βαρομετρική ύφεση : Εδώ έχουμε να κάνουμε με την περιοχή της ατμόσφαιρας στην οποία επικρατεί χαμηλή βαρομετρική πίεση και συνήθως χρησιμοποιείται σαν όρος, όταν έχουμε να κάνουμε με κάποια κακοκαιρία που συμπεριλαμβάνει ισχυρές καταιγίδες, έντονες βροχές, πτώση της θερμοκρασίας κι ισχυρούς ανέμους.
14. Ψυχρό μέτωπο : Το σύνορο μεταξύ μιας ψυχρής και μίας θερμής αέριας μάζας, όπου ο ψυχρός αέρας, σπρώχνει τον θερμό αναγκάζοντας τον να πάρει ανοδική πορεία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό σοβαρών ατμοσφαιρικών διαταραχών με αξιόλογα φαινόμενα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να αποκτήσουν τα φαινόμενα αυτά βίαια χαρακτηριστικά που ευτυχώς όμως έχουν μικρή διάρκεια και σπάνια δημιουργούν σοβαρά προβλήματα.
