Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature προσφέρει νέα δεδομένα για τους μηχανισμούς ενεργοποίησης και τη δυναμική διάδοσης του αινιγματικού τσουνάμι του 1693 στην ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα.
Ο καταστροφικός σεισμός του 1693 μ.Χ. προκάλεσε περισσότερες από 60.000 απώλειες ζωών και την ολική καταστροφή πολλών χωριών και πόλεων στη νοτιοανατολική Σικελία. Αμέσως μετά τον σεισμό, τσουνάμι έπληξε τις ακτές του Ιονίου, της Σικελίας και το στενό της Μεσσήνης και πιθανότατα καταγράφηκε ακόμη και στα νησιά του Αιόλου και τη Μάλτα.
Τις τελευταίες δεκαετίες, το γεγονός έχει συζητηθεί πολύ σχετικά με τη θέση της σεισμογενούς πηγής και την πιθανή αιτία του τσουνάμι. Το τσουνάμι σχετίζεται τόσο με υποθαλάσσια κατολίσθηση όσο και με σεισμική μετατόπιση στον πυθμένα της θάλασσας. Για να καθορίσει καλύτερα τις πιο αξιόπιστες πηγές και τη δυναμική του τσουνάμι, μια ομάδα ερευνητών συνδύασε δεδομένα θαλάσσιας σεισμικής έρευνας υψηλής ανάλυσης με υδροδυναμική μοντελοποίηση για να προσομοιώσει διάφορα σενάρια δημιουργίας και διάδοσης του τσουνάμι. Τα αποτελέσματα από τις προσομοιώσεις συγκρίθηκαν με γεωμορφολογικά στοιχεία προηγούμενων επιπτώσεων από τσουνάμι, που περιγράφηκαν σε προηγούμενες εργασίες κατά μήκος της ακτής της νοτιοανατολικής Σικελίας και σε ιστορικά χρονικά και αναφορές.
Το πιο αξιόπιστο σενάριο θεωρεί ότι το γεγονός του 1693 συντέθηκε από δύο διαφορετικά κύματα τσουνάμι. Ένα πρώτο κύμα που δημιουργήθηκε από τη μετατόπιση του σεισμικού ρήγματος στον πυθμένα της θάλασσας και ένα δεύτερο κύμα που δημιουργήθηκε από μια υποθαλάσσια κατολίσθηση, που προκλήθηκε από τον σεισμό.
Η μοντελοποίηση του κύματος τσουνάμι, δείχνει ότι μια ταυτόχρονη κίνηση μεταξύ της μετατόπισης του ρήγματος και της κίνησης της υποβρύχιας μάζας θα μπορούσε να καθορίσει μια καταστροφική παρεμβολή στα κύματα του τσουνάμι, με αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους του κύματος. Για το λόγο αυτό, το δεύτερο κύμα τσουνάμι πιθανότατα συνέβη με μέγιστη καθυστέρηση λίγων λεπτών μετά από αυτό που προκάλεσε ο σεισμός και προκάλεσε μεγαλύτερες πλημμύρες.Το μοντέλο διπλής πηγής θα μπορούσε να εξηγήσει την παρατήρηση, επειδή κατά τη διάρκεια άλλων καταστροφικών σεισμών στη νοτιοανατολική Σικελία, όπως αυτός του 1169 μ.Χ., το σχετικό τσουνάμι προκάλεσε λιγότερες ζημιές.
Πηγή: The enigmatic 1693 AD tsunami in the eastern Mediterranean Sea: new insights on the triggering mechanisms and propagation dynamics – Scicchitano, G., Gambino, S., Scardino, G. et al. – Sci Rep 12, 9573 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-13538-x – OPEN ACCESS
